Aksi Belirtilmeyen-Yaygın Gelişimsel Bozukluk Nedir?

Aksi belirtilmeyen-yaygın gelişimsel bozukluk (AB-YGB), otizmle birçok özelliği paylaşan gelişimsel yetersizliktir.
Doktorlar “AB-YGB” den bahsederken genellikle kısaca “YGB“ yi kullansalar da bu doğru değildir.

Aksi Belirtilmemiş Yaygın Gelişimsel Bozukluk (AB-YGB)
Beş otizm spektrum bozukluğundan birisidir. Sosyal etkileşim ve sözlü/sözsüz iletişim becerilerinde şiddetli bozulmaları olan ya da tek tip davranışlar, ilgiler ve aktiviteler sergileyen fakat diğer otizm kriterlerini karşılamayan belirtilerde AB-YGB tanısı kullanılır.

Gelişimsel Yetersizlik (GY)
22 yaşından önce ortaya çıkan ve süresiz devam etmesi beklenen bir yetersizliktir. Zihinsel gerilik, beyin felci, epilepsi, otizm, beyin hasarı veya zihinsel gerilikle oldukça ilgili nörolojik bir durum ya da zihinsel gerilik için gerekene benzer tedavi gerektiren; yaşam faaliyetlerini 3 ya da daha fazla temel alanında önemli işlevsel kısıtlamalara sebep olan bir bozukluktur.

YGB terimi, otizmin ait olduğu durumlarının sınıflandırılmasını belirtir. Bu yüzden AB-YGB bir tanı iken, YGB kendi başına bir tanı değildir, tanılar grubudur.

Tanı
Bir hastalığın, bozukluğun ya da belirtinin tutarlı analiz metodu yoluyla tanımlanması.

AB-YGB, OSB içerisinde muhtemelen en sık teşhis edilen durumdur ve bazen “alışılmamış kişilik gelişimi”, “alışılmamış YGB” ya da “alışılmamış otizm” şeklinde bahsedilir.

Alışılmamış Otizm
Otizm ya da diğer özel durumlara tam anlamıyla uymayan fakat benzer durumların genel terimidir. Bu durumdan aynı zamanda aksi belirtilmemiş- yaygın gelişimsel bozukluk ya da AB-YGB olarak da bahsedilir.

Sosyal etkileşim, sözlü iletişim (konuşma), sözsüz iletişim (jest, göz teması) ve oyun alanlarında önemli zorluklar gösteren çocuklara AB-YGB tanısı konulur; fakat bu çocuklar, tamamen otizmli ya da Rettsendromu veya çocukluk çağı dezintegratif bozukluğu olan diğer açıkça tanımlanmış YGB’liler düşünüldüğünde çok daha sosyaldirler. AB- YGB’nin bazen “eşik altı” durumu olarak düşünülmesinin sebebi budur. Diğer yandan, birey 3 ana alan içinde listelenen 12 semptomdan 6 ya da daha fazlasını gösterdiğinde otizm bozukluğu tanısı yapılır: sosyal etkileşim, iletişim ve davranış. Yine de, bu davranışların çoğunu gösteren fakat otizm bozukluğu için tüm kriterleri karşılamayan çocuklar AB-YGB tanısı alabilirler.

AB-YGB belirtileri genellikle 3 yaşında belirmesine rağmen, çalışmalar bu çocukların genellikle sonradan teşhis edildiğini ve diğer otizmli çocuklardan daha geç tedavi aldıklarını göstermiştir. Bu gecikme; teşhisin karışıklığı, nispeten daha az şiddetli davranışsal gelişmeler ve zihinsel eksikliklerin daha az olmasından kaynaklanır.

Çocuğun hangi belirtilere sahip olduğu yerine, çocuğu otizm tanısından yoksun bırakan hangi belirtilerin eşik altı kategorisi olarak tanımlandığı üzerinde durulmalıdır. Tanı için özel bir yönerge sağlanmamıştır.

Çocukların bu büyük ve çeşitli grubu için net kriterlerin olmaması, bu durumda araştırma için problemler yaratmaktadır.

Kaynak; 100 Soruda Otizm Aileler ve Uzmanlar İçin El Kitabı, Yazar; CampionQuinn, Çeviri; Doç. Dr. Ümit Şahbaz